Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει τις πρώτες μαθηματικές έννοιες

Ηλικία: 1-5 ετών

Το παιχνίδι με τα μικρά μας εκτός από τη διασκέδαση που τους προσφέρει, τους δίνει την ευκαιρία να εξερευνήσουν, να ανακαλύψουν και να μάθουν τον κόσμο που τα περιβάλλει.

 Από πολύ μικρή ηλικία μπορούμε να εισάγουμε, στο παιχνίδι μας με το παιδί, δραστηριότητες που θα το ενθαρρύνουν να χτίσει τις πρώτες μαθηματικές έννοιες.  

Ποιες είναι όμως οι πρώτες μαθηματικές έννοιες που θα πρέπει να έχει χτίσει το παιδί μας πριν πάει στο σχολείο;

Ως την ηλικία των έξι χρονών το παιδί θα πρέπει να έχει κατακτήσεις τις έννοιες του χρόνου. Χρησιμοποιούμε συχνά μέσα στη μέρα χρονικές έννοιες (πριν, μετά, ύστερα, απόγευμα, βράδυ κ.α)  καθώς έτσι θα το βοηθήσουμε να τοποθετεί τα γεγονότα σε χρονική ακολουθία (να εξιστορεί τα γεγονότα με τη σειρά).

Όλες οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς τις χωρικές έννοιες από μικρή ηλικία,  μπορεί αργότερα στο σχολείο να παρουσιάσουν μαθησιακές δυσκολίες. Η Αντίληψη Χωρικών Σχέσεων προϋποθέτει την κατανόηση των βασικών χωρικών εννοιών, όπως πάνω/κάτω, μέσα/έξω, μπροστά πίσω, ανάμεσα, απέναντι κ.α. αρχικά με σημείο αναφοράς το σώμα του παιδιού (τι υπάρχει απέναντι από το σώμα σου) κι έπειτα κάποιο αντικείμενο (απέναντι από το τραπέζι).

Όπως αναφέρει ο Bruner (1966) κατακτώντας τη δεξιότητα της ταξινόμησης τα παιδιά κατανοούν και οργανώνουν τον κόσμο γύρω τους. Τα παρακινούμε, λοιπόν, να δημιουργούν ομάδες αντικειμένων. Για παράδειγμα τους δίνουμε ένα καλάθι με ανάμεικτα φρούτα και λαχανικά και ζητάμε να τα χωρίσουν στις δύο κατηγορίες (φρούτα, λαχανικά). Το ίδιο μπορεί να γίνει και δίνοντάς τους ζωάκια, που όλα τα παιδιά τα λατρεύουν, να τα ταξινομήσουν με βάση τον αριθμό ποδιών ή αν μας δίνουν γάλα ή αν τα βρίσκουμε στο αγρόκτημα, στη ζούγκλα, στο δάσος και σε άλλες κατηγορίες που θα σκεφτούμε μαζί τους.

                                                www.iheartcraftythings.com

Και τα τουβλάκια είναι ένα υλικό που έχουμε όλοι στο σπίτι μας και μπορούμε να αξιοποιήσουμε για αυτό το σκοπό ταξινομώντας τα ανάλογα με το χρώμα ή το μέγεθος. Μία ακόμη συνήθεια που θα τα βοηθήσει πολύ είναι να τους έχουμε κουτιά όπου θα τακτοποιούν τα παιχνίδια τους ξεχωριστά (κουκλάκια, αυτοκινητάκια, κουζινικά).

Η δεξιότητα της αντιστοίχησης 1-1 προετοιμάζει τα παιδιά  για τις πρώτες αριθμητικές πράξεις, εφόσον τα βοηθάει να  αντιληφθούν την διατήρηση της ποσότητας και την ισοδυναμία ενός συνόλου. Δίνουμε στο παιδί τις κάλτσες να τις κάνει ζευγάρια. Προσέχουμε να μην είναι πάρα πολλές και μπερδευτεί . Στρώνουμε μαζί το τραπέζι και το παροτρύνουμε να βάλει κουτάλια, χαρτοπετσέτες ένα για τον καθένα μας, ώστε να κατανοήσει την έννοια τόσα όσα.

Προσφέρετε στα παιδιά ευκαιρίες να συγκρίνουν αντικείμενα ώστε να κατανοήσουν τις ιδιότητες τους. Δίνουμε στα παιδιά αντικείμενα της ίδιας κατηγορίας (τουβλάκια ή  ζωάκια ή αυτοκινητάκια ή κουκλάκια) να τα κατατάξουν στη σειρά από το μεγαλύτερο στο μικρότερο ή από το ψηλότερο στο πιο κοντό και αντίστροφα.

Αντίστοιχα, ρωτάμε ποιο ποτήρι χωράει περισσότερο ή λιγότερο νερό.Προσέχουμε να χρησιμοποιούμε την μία από τις δύο έννοιες για να μην τα μπερδεύουμε. π.χ. Ποιο είναι μεγαλύτερο; (ελαφρύτερο, βαρύτερο)

Αφού έχουν κατακτήσει τις δεξιότητες της ταξινόμησης, της σειροθέτησης και της αντιστοίχισης έπειτα τα παιδιά μπορούν να δομήσουν την έννοια του αριθμού.

 Αρχικά διαπιστώνουμε ότι χρησιμοποιούν τους αριθμούς σαν ποίημα για να μετρήσουν. Τα παροτρύνουμε από μικρά να αριθμούν αρχικά από το 1-5 κι έπειτα ως το 10. Μπορούν να μετρούν καθώς ανεβαίνουν τα σκαλιά ή   πριν κάνουν ένα μεγάλο άλμα, ώστε να κατακτήσουν σε πρώτη φάση τη δεξιότητα της αρίθμησης. Έπειτα τα προτρέπουμε να καταμετρούν αντικείμενα όπως μία σειρά από τουβλάκια, αυτοκινητάκια, μπάλες κ.α.

Στα παιδιά αρέσει πολύ να ανακατεύονται στην κουζίνα κι αυτή η ενασχόληση αποτελεί μία καλή αφορμή να έρθουν σε επαφή με την καταμέτρηση εκτελώντας μαζί μας μία συνταγή. Επιπλέον, τους ζητάμε να εκτιμήσουν πόσους μαρκαδόρους θεωρούν ότι έχει η μολυβοθήκη και τα αφήνουμε έπειτα μόνα τους να τους καταμετρήσουν και να διαπιστώσουν αν απάντησαν καλά. Αυτή η δραστηριότητα αποτελεί μία πολύ καλή ευκαιρία για να διαπιστώσουμε αν έχουν αρχίσει να αποκτούν την αίσθηση του αριθμού.

Η Γεωμετρία όπως και η μέτρηση βρίσκουν απήχηση στην καθημερινότητά μας και η κατάκτησή τους από την νηπιακή ακόμη ηλικία τα βοηθάει να κατακτήσουνε το ειδικό λεξιλόγιο (τετράγωνο, τρίγωνο, κύκλος, ορθογώνιο παραλληλόγραμμο) αλλά και να αναπτύξουνε δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων αφού τα γεωμετρικά σχήματα βρίσκονται παντού γύρω μας και μας περιβάλλουν.

Σχεδιάζουμε και κόβουμε είτε εμείς είτε τα μικρά μας σχήματα (τετράγωνο, τρίγωνο, κύκλο, ορθογώνιο παραλληλόγραμμο) ίδιου χρώματος και συζητάμε για τα ονόματά τους. Επιπλέον τους ζητάμε να μας δείξουν αντικείμενα του σπιτιού που να μοιάζουν με καθένα από τα σχήματα (μπάλα=κύκλος). Τις πρώτες φορές που θα παίξουμε με τα μικρά μας τους ζητάμε να μας δώσουν τον κύκλο ή το τετράγωνο κλπ ώστε να εξοικειωθούν με τα σχήματα. Όταν πια έχουν έρθει αρκετές φορές σε επαφή με τα σχήματα κόβουμε κι άλλα διαφορετικού χρώματος και  τους ζητάμε να μας δώσουν το κίτρινο τρίγωνο ή το μπλε

τετράγωνο ώστε να αρχίσουν να σκέφτονται συνδυαστικά. Έπειτα μπορούμε με αυτά που κόψαμε να φτιάξουμε ένα κολλάζ.

Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει η ενασχόληση με τα μοτίβα, συμβάλλει στην ανάπτυξη τόσο του μαθηματικού συλλογισμού των παιδιών (Mulligan & Mitchelmore, 2009) όσο και της αλγεβρικής τους σκέψης (Warren, 2005).Με την έννοια μοτίβο εννοούμε την διαδοχική σειρά επαναλαμβανόμενων στοιχείων που οδηγούν σε μια σύνθεση. Προτρέπουμε τα παιδιά μας να δημιουργήσουν μοτίβα με τουβλάκια ή γεωμετρικά σχήματα που θα έχουμε κόψει.

Οι δραστηριότητες που παρουσιάσαμε παραπάνω βοηθούν το παιδί να αποκτήσει τις απαραίτητες δεξιότητες που του χρειάζονται με την είσοδό του στο σχολείο αλλά και για να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του.

Μετά την ηλικία των 4 ετών τα παιδιά πρέπει να κατακτήσουν επιπλέον δεξιότητες που θα αναλύσουμε σε μία άλλη ανάρτηση.

Καλή διασκέδαση με τα μικρά σας!